Tản văn cuối năm

Mới đó mà đã tháng Chạp. Mới đó mà một năm nữa sắp trôi qua. Từng tờ lịch mong manh rơi theo ngày như ngàn sương se sắt rụng cùng mùa để lụn tàn theo dòng thời gian sinh chuyển. Cầm tờ lịch cuối trên tay, lòng hẫng buồn theo cảm giác ray rức lạ lùng của ngày tháng trôi đi không trở lại.

Nhân hành do khả phục
Tuế hành na khả truy (Tô Đông Pha)

Người đi mong có ngày về. Tháng năm đi mất khôn bề đuổi theo. Người vẫn chờ mong một ngày về xa vời viễn mộng mà năm tháng thì vùn vụt trôi nên nỗi lòng người càng man mác mối u tình hoài vọng quê hương.
Nhà thơ trữ tình xứ Quảng ngậm ngùi ngó về quê mẹ mà nghe lòng rưng tiếng thơ đau.

Buổi chiều lưu xứ, ta vô phúc
Chẳng ngõ sau mà gọi gió quê (Hoàng Lộc)

Thi nhân buổi Thịnh Đường, giữa đêm trừ tịch xa nhà, đã ngâm lên tiếng thơ lạc loài quán trọ.

Lữ quán thùy dương vấn
Hàn đăng độc khả thân
Nhất niên tương tận dạ
Vạn lý vị qui nhân (Đới Thúc Luân)

Quán trọ ai nào hỏi. Đèn chong lạnh làm thân. Đêm cuối năm vừa hết. Muôn dặm còn lênh đênh... Còn nỗi buồn nào hơn nỗi buồn xa quê hương, đơn độc lạc loài giữa chiều phai, đợi chờ tiếng thời gian đổ nhịp phôi pha.

Cuối năm - ngày cạn - nắng tàn
Một mình nghe nặng thời gian gọi hồn (Bùi Ngọc Tuấn)

Ở đây, giữa buổi chiều mây giăng phong kín tà huy, cho dù chút hiu hắt nắng tàn cũng chỉ còn trong kỷ niệm. Ngày ra đi theo hoàng hôn rồi trở về với bình minh. Năm tàn theo mùa đông rồi xanh tươi rộ mới với lộc xuân đầu rộn rã tháng Giêng ngoan. Còn ta? Còn lại gì cho ta vào những ngày đông của mùa đời? Phải chăng tuổi thanh xuân một thời đã như dòng nước xuôi chảy ra đại dương không bao giờ trở lại ?

Thả vị nhất nhật hoan 
Ủy thử cùng niên bi
Vật sai cựu tuế biệt 
Hành dữ tân niên từ
Khứ khứ vật hồi cố
Hoàn quân lão dữ suy (Tô Đông Pha)

Cứ vui cho hết một ngày. Để bù trọn một năm đầy héo hon... Hãy giã từ ngày tháng cũ, hãy để thời gian chào nhau cho năm cũ biền biệt mà trôi, mang theo tất cả tuổi đời suy vi hao huyễn. Hỡi ngọn sóng thời gian thuần từ xin hãy cuốn trôi đi cuộc chiến tranh chết chóc điêu linh vì con người cuồng điên nhân danh thượng đế. Xin hãy phẳng lặng lại mặt đại dương phẫn nộ để con người được bình tâm trầm mình rũ sạch u mê vào những mùa trăng. Xin tương lai con cháu rực rỡ như mai đào trong nắng xuân tươi. Xin ta được chút bình yên, thong dong trở lại chốn quê nhà mướt xanh khung trời kỷ niệm dù chỉ bằng đôi cánh suy tưởng hoang mang từng đêm mộng.

Tôi về nhặt chút hương mùa cũ
Xuân chín rồi cứ ngỡ xuân xanh (Mường Máng)

Cành mai vàng trên chiếc thiệp chúc Tết mang con dấu bưu điện từ quê nhà, như thấu được cái lạnh phương xa, se sắt co mình dưới những hạt sương rơi lên giấy màu son đỏ.

Một cái Tết tha phương lại đến. Thêm một nguyên cớ để nhớ nhung về hương sắc Tháng Giêng ngày cũ. Tháng Giêng. Ra Giêng. Ngoài Giêng... Âm thanh chẳng nỡ buông cho mười hai tháng dài đủ ôm từng ngày rộng. Biên ngưỡng thời gian khơi vơi níu không đành nên vẫn mãi mơ mòng bước chân mình trở về trên lối xưa.

Tháng Giêng xa. Tháng Giêng của ca dao lóng lánh màu trăng đêm hát hội. Tháng Giêng xưa, thắm thiết kỷ niệm buổi thiếu thời. Đứa bé năm tuổi thua canh bạc đầu đời, mất sạch đồng bạc mới Mẹ mừng tuổi vào sòng bầu cua trước chợ Bến Ngự, mếu máo bước về nhà trên đường Trần Thúc Nhẫn lởm chởm đá. Mùi trái thị hương lừng áo Mẹ, thơm môi trẻ thơ vừa vội quên thua thiệt, tươi tắn miệng cười.

Tháng Giêng sân trường, tình xanh như áo mới. Tháng Giêng trắng màu tang. Tháng Giêng xuôi quân ra Huế... đứng nhìn Thành xưa, lửa loạn trùng vây, bơ phờ bờ sông nắng bên tê bến đò Thương Bạc, âu sầu Tết Huế tang thương. 
Tháng Giêng xanh. Tháng Giêng chờ một chút lượng xuân em... (Nguyên Sa) để sáo sổ lồng theo bạn sang sông. Bay xa. Bay xa khỏi mùa Xuân đen, cho tháng Giêng dài thêm đêm lưu xứ.

Xuân khứ bách hoa lạc
Xuân đáo bách hoa khai
Sự trục nhãn tiền quá
Lão tòng đầu thượng lai (Mãn Giác Thiền Sư)

Xuân đi, xuân đến, chuyện đời, tóc phai... Nụ mai đơn lẻ giữa tàn hoa bừng thoắt hiên đêm, hiển hiện, làm chợt tỉnh giấc kê vàng. Thấy mình đứng lặng giữa chiều tuyết dâng trời. Tuyết rơi hay mai trắng đang thả xuân về. Tháng Giêng xưa đang trở về gần hay lòng đang nghẹn ngào nửa bài xuân khứ .  Giữa làn sương lạnh khơi vơi, nhìn bầy chim trên đường di trú ríu rít chào nhau trong tàng cây mộc lan rụi lá sau vườn nhà mà nghe như đâu đó tự lòng những nụ xuân vừa nhú. Hãy cất bước ra đi theo vòng chuyển dịch của mùa, của đất trời. Để ra đi là đi đến. Trở về hay đi đến, khác nhau chăng?

Đã qua đã tới đã về
Tết từ bao bận tết đề huề đi
Đi về đi ở đi đi
Đi là đi biệt từ khi chưa về (Bùi Giáng)

Từ bất cứ góc trời lưu xứ nào trên mặt đất này, hình ảnh bàn thờ tổ tiên khói hương nghi ngút buổi chiều ba mươi tết hay ánh lửa nồi bánh chưng bập bùng đêm cúng giao thừa của ngày Tết quê nhà vẫn mãi không nguôi trong lòng mỗi chúng ta. Ánh lửa của hy vọng một mùa Xuân mới sẽ về trên Quê Hương.

Chểnh mảng mùa xuân vẫn tới gần
Muôn nghìn hồng tía quá thanh tân
Sắp về lũ lượt thân cùng thể
Sẽ đến huy hoàng mỹ với nhân
Thân thiết như hồn thanh thiếu nữ
Thuần nhiên tựa mộng tuyết băng trinh
Người từ xa lắc về thăm viếng
Xuân sắc quê hương đẹp quá chừng (Bùi Giáng)

Xin trang trọng chào nhau. Dắt díu nhau về với trời Quê Hương tháng Giêng lóng lánh mùa xuân phía trước. Hãy mời nhau bước vào tháng Giêng đang mở ngỏ. Gió đang thổi lộng qua vườn biếc, đánh thức từng nụ thơm còn thoảng quyện chút hương quỳnh ngủ muộn. Tháng Giêng ngập nắng, rực rỡ mai vàng, như muốn theo gió bay lên cùng cánh bướm nhung. Hãy cùng nhau trở lại với Mùa-Xuân-Quê-Nhà.

Nước chảy mãi bởi vì xuân trở lại 
Với dòng trong em hẹn ở bên đường 
Ta sẽ đợi nghe đời em kể lại 
Thuở xưa kia... bờ nước ấy xưa kia 
Ta sẽ đợi nghe đời em nói mãi 
Bên đời ai vạn đợi đã chia lìa 
Mùa xuân hẹn thu về em trở lại 
Bên đời đi còn giữ mãi hay không 
Giòng bất tuyệt xanh ngần xuân thơ dại 
Sầu hoang vu vĩnh hạ vọng non hồng  (Bùi Giáng)

Phan Thái Yên