Hồi ký bạn tù

Hoàng Quốc Việt

Ở lâu, quên chuyện mười ngày mới bắt đầu tính chuyện ngàn ngày ... ngàn lẻ một đêm ... rong chơi ngày tháng, lêu bêu đời tù! Rằm tháng Tám cũng làm lồng đèn mừng Tết Trung Thu xem chơi . Đêm về, thắp đèn cầy lên, đèn quay vòng vòng như đèn kéo quân rọi bóng những hình thù cắt gắn trên đó lên vách trông thật vui mắt. Độc đáo hơn, thay vì cắt hình thù hoạt cảnh ngựa anh đi trước võng nàng theo sau hay kiệu vua lính khố, nón lá gươm đao, ngựa voi tháp tùng thì Trung thay vào đó bằng hình dáng các chiến hạm chiến đỉnh của HQVN, đủ loại đủ cỡ, từ khu trục hạm, hộ tống hạm, tuần dương hạm, giang pháo hạm, qua dương vận hạm, hải vận hạn đến PCF, PBR, Alpha, Tango... v v... để biến đèn kéo quân thành đèn... kéo tàu ... kéo kỷ niệm hải hồ xa xưa lắng sâu trong ký ức trở về bồng bềnh trước mặt, lung linh mờ ảo theo khói thuốc lào! Tối đến, sau phiên họp tổ, quần tụ lại bên nhau bên cái điếu cầy, bên hộp lon than hồng khoét lỗ nhỏ phía dưới để đốt điếu đóm, bên nồi nước rể tranh, hà thủ ô ngọt ngào hương vị thiên nhiên, ngắm đèn, ngắm trăng, xem... chiếu bóng... chiếu từ "đèn kéo tàu." ... phim "biển nhớ"... lên màn ảnh đại vĩ tuyến gợn sóng tôn, âm thanh nổi...tiếng điếu cày tành tạch khói nước khuấy động đêm thanh như tiếng máy tàu sình sịt sống động khua nước trên sông ... Lặng người thả hồn theo đoàn tàu ra khơi... tuần tự hết chiếc này đến chiếc khác trôi chầm chậm từ từ trên vách như đang di hành trên sông rồi mờ dần, mất dạng ở cuối dãy như ra tơi cửa nhập vào biển khơi mà thừ người ra như kẻ mất hồn, bạn bè nghỉ là đang say thuốc lào chớ có biết đâu là đang "phê" cơn...

Mộng biển !

Ngồi ngất ngây nhớ biển
Trong trại tù quạnh hiu
Nhìn đoàn tàu trên vách
Ta nhớ những đêm thanh
Lênh đênh trên sông biển
Có chị Hằng dõi lối
Tỏa ánh sáng dịu vàng
Soi dáng tàu ta đi
Trong mênh mông vô tận
Trên bao la sóng nước
Tới góc bể chân trời
Tha hồ mà đây đó
Hỏi sao mà không mê
Đời hải hồ ngang dọc
Trời, mây, nước... thênh thang !

Rồi ôm đàn nghêu ngao: ra khơi, biết mặt trùng dương, biết trời mênh mông, biết đời viển vông, biết ta hãi hùng ! ... tiếp tục hải hồ trong mắt trên môi trong đêm trăng sáng cho đến khi... đèn cầy tàn rụi... đoàn tàu biến mất bỏ ta ở lại bến...tù... rồi ôm ngực thở than... than ơi, thời oanh liệt nay còn đâu! ... cùng trăng sáng trên cao một hồi nữa mới chịu rời bến mơ trở về thực tại... chui vô mùng ngủ để sáng mai thức dậy đi làm... cu ly!

Trở lại những ngày đầu nín thở qua sông trong túp lều lý tưởng hiên sau.... Ngày làm vật, ngoan ngoãn cúi đầu khiên vác cuốc đào như con bò con, đêm làm vẹm, hăng say ngẩng cổ học nói học ca, nhơi lại lời người như con vẹt nhỏ, tối về lều ngả lưng bắt tay lên trán lắng nghe tiếng dế mèn rền rĩ trong đêm trong đám cỏ dại sát tường với tiếng thở dài não ruột của anh Bê kế bên ... xem ... tiếng nào buồn hơn... rồi ngủ mê giật mình... mình lại thương mình xót xa... trên "đoạn trường tân thanh" cải tạo đổi đời... người... xuống làm sâu bo khắc nghiệt phũ phàng này! Làm nàng kiều thời đại bán mình để chuộc lại tự do cho chính mình. Giết mình đi để trở thành người "đám đông tập thể"... cúi đầu gục mặt, cuốn theo chiều gió... để sống... nhục! Người nói sao, mình nói vậy, người nói bậy, mình nói theo chớ không dám nói lên tiếng nói trung thực lòng mình ... yêu ai cứ bảo là yêu, ghét ai cứ bảo là ghét, dù ai ngon ngọt nuông chiều, cũng không nói yêu thành ghét, dù ai cầm dao dọa giết, cũng không nói ghét thành yêu... [thơ Phùng Quán] Hay làm người bất đắc chí "khi vui muốn khóc buồn tênh lại cười" dở dở ương ương như người mất trí nhưng cũng làm chủ được khóc cười của mình. Đằng này, thấy người ta khóc mình cũng phải khóc theo như đang tham dự trò chơi khóc hùa ... "cry game" vậy ! Staline bên Liên Xô chết, mắc mớ gì đến dân tộc Việt Nam mình, có phải thuộc hàng tổ tiên gì của dân tộc mình đâu mà thấy lãnh đạo mình buồn rầu sầu khổ như cha chết mẹ chết mình cũng phải khóc theo cho phải đạo làm người... hèn, ráng nhỏ mấy giọt nước mắt cho lãnh đạo thấy để lấy điểm, không những khéo dư nước mắt khóc người đâu đâu mà lại còn làm thơ khóc để đời ... cười chơi... mới dại chớ! Ông Staline ơi, ông Staline ơi... Thương cha, thương mẹ, thương chồng, thương mình thương một, thương ông thương mười... [thơ Tố Hữu] !... thật rác rưởi làm sao ...thật nhục nhã làm sao... thật tội nghiệp cho giống dòng Việt Nam làm sao... nghe ra nhờm tởm buồn nôn thế nào... chị em ta ở ngã ba Chú Ía bán trôn nuôi miệng cũng không thể... đĩ mồm ,đĩ miệng... thương mình thương một thương ông thương mười ...lấy miệng độ thân một cách ngu xuẩn hạ cấp đến thế ! Làm con người mới XHCN chẳng lẻ lại hèn hạ đến thế hay sao? Thế mà mình lại bỏ ra biết bao khổ nhục học tập cải tạo để trở thành con người ấy! Không khác gì hủy diệt cái thằng mình đứng trong trời đất này đi để trở thành thằng người đứng trong "đàn người" sống theo bản năng sinh tồn của nó như một đàn gà, đàn vịt, đàn chó, đàn heo... giành nhau ăn để sống... có khi còn tệ hơn thế vì gà vịt chó heo đâu biết "nâng bi bóp dái ", thượng đội hạ đạp để sống trên đầu trên cổ của đồng loại mình đâu! Đã vậy còn gặp phải "tú bà đảng" gian manh quỷ quyệt... so bề "láu cá" lại là phần hơn ... "tú bà kiều" của cụ Nguyễn Du mình nhiều !... Qua bên này tôi có quen một người bạn Hải Quân khóa 24 Nha Trang, Thiếu Úy, tên là Đặng phước Trí. Anh cùng tàu với Bùi đại Đức, OCS 1 nhà mình trên Dương vận hạm LST 504. Anh kể lại: hôm 29/04/75, HQ 504 hư một máy, Hạm Trưởng năng tình quê hương, không nở lìa bỏ đất nước, quyết định ở lại với con tàu què . Anh đang dùng dằng nửa ở nửa đi, lưỡng lự không biết chọn đường nào cho đỡ nhức nhối con tim, phân vân đứng giữa đôi dòng nước, chọn một đường hay để nước trôi... thì... Bùi đại Đức nhà mình chọn giùm... rủ anh nhẩy qua chiến hạm kế bên, anh nhảy qua đâu đó rồi... lại đổi ý nhẩy lại....tháo giùm sợi dây đang mắc bên tàu mình cho chiến hạm kế bên tách bến ra khơi... một đi không trở lại mà lòng dạ nát tan như biết bao kẻ ở người đi hiện diện lúc bấy giờ.. Sau 30/04/75, vì muốn đưa HQ 504 vào hoạt động càng sớm càng tốt nên đảng xuống nước xài lại toàn bộ thủy thủ đoàn HQ 504 từ hạm trưởng trở xuống . Dĩ nhiên trên tàu có hai nhóm thủy thủ đoàn, phe giá sống với phe rau muống luộc, thằng chiến bại dìu dắt hướng dẫn thằng chiến thắng lèo lái điều khiển con tàu, đồng chí đồng rận đồng tàu tạm thời dẹp bỏ tự ty, tự tôn mặc cảm thắng bại sang một bên, đồng lòng nhất trí ra khơi lướt sóng nối liền Nam Bắc. Chuyến cặp cảng Hải Phòng đầu tiên đám thủy thủ đoàn miền Nam được tiếp đón một cách nồng nhiệt, có cô em Bắc kỳ nho nhỏ choàng vòng hoa tươi vào cổ, được chở đi dạo phố mùa Xuân, chụp hình, đăng báo, quay truyền hình cho cả nước xem... đảng ta nhân hậu, sài lại người như sài lại tàu, ngụy quân được cách mạng mở rộng vòng tay đón nhận trong tinh thần hòa giải hòa hợp dân tộc một cách cao thượng như anh em một nhà! Những người lính bại trận được xem như "lính kiểng" chế độ, được nâng như nâng trưng, hưng như hứng hoa, được cấp phát bổng lộc theo chế độ của người đi biển hẳn hoi và nhất là được miễn ở tù, học tập cải tạo, một phần thưởng vô gia không dễ gì mà được. Những chuyến hải hành kế tiếp vẩn tiếp tục, con tàu củ được sơn đổi màu khác, số khác, con người cũ thay bộ quân phục bằng bộ thường phục, nỗi buồn bại trận được sóng gió cuốn đi hay âm thầm rải ra trong bao la biển trời cũng đỡ khổ... nhìn lên mấy thằng chiến thắng thì chẳng bằng ai, nhưng nhìn xuống mấy người bạn ngã ngựa thì chẳng thấy ai bằng mình.. Phe ta yên chí ra khơi... không suy tư, không ngờ vực gì tấm "nòng" đại bác bao "na" nòng rộng của "tú bà đảng " cả... mặc dù đang lèo lái con tàu chở đầy tù cải tạo trực chỉ Côn Sơn. Ủi bãi xong thầy trò đồng rận lạng người xót xa nhìn đoàn người xấu số bất hạnh đang vất vả với hành trang tù đày, lê thê lết thết nối bước nhau lên đảo giữa những họng AK lạnh lùng. Nhất là Hạm trưởng, đang ... âm thầm ân hận, cắn rứt lương tâm, trách cứ trời gần trời xa, tạo hóa gây chi cuộc hí trường trớ trêu này làm chi, sao định mệnh không an bài run rủi xui khiến mình lèo lái con tàu thân yêu này chở đám người khốn khổ kia đến bến bờ tự do mà lại đưa họ tới hải đảo ngục tù xa xôi hẻo lánh này làm gì... thì... mấy con bò vàng công an đảo xuất hiện quanh đài chỉ huy lúc nào không hay, mặt mày hung hăng đằng đằng sát khí như muốn truy bắt tù nhân nào trốn chạy... trong đó. Mọi người sửng sốt đứng im, một tên đứng ra đọc án lệnh, tên khác tiến lại còng, những tên còn lại chỉa AK ra hiệu cho Hạm Trưởng đi về hướng mũi ...gia nhập vào đoàn tù lúc nhúc trước mặt... không cho về phòng thu xếp hành trang, không cho nói năng nhắn gởi gì với bất cú ai gần đó, coi ông như một tù nhân nguy hiểm mặc dù trước đó không lâu ông đã điều động chỉ huy con tàu ủi bãi an toàn... Đừng nghe những gì cộng sản nói mà hãy nhìn kỹ những gì cộng sản làm!!! Một lần nữa tiếng nói ông Thiệu được minh chứng hùng hồn... trước sóng gió biển khơi!!! Nhất quởn nhất y, chân ướt chân ráo, tay không đi ở tù Côn đảo thì quả thật ông bất hạnh hơn những người bạn tù cùng cấp bậc Tá với mình nhiều vì họ còn được chuẩn bị lương thực tiền bạc cho 15 ngày ăn, tuy bây giờ đã hết sạch sành sanh nhưng bù lại họ có một kinh nghiệm tù đày cùng mình từ thể xác đến tinh thần để đối diện với những ngày sắp tới ! Trong lịch sử hàng hải nhân loại, từ lúc có loài người tới giờ, tôi dám chắc ông là vị thuyền trướng viễn duyên duy nhất trên đời này lèo lái con tàu đến một hải đảo ngục tù xa xôi để lưu đầy chính mình trên đó. Viết tới đây muốn biết tên vị hạm trưởng đó là gì cũng không được vì anh bạn Hải Quân duy nhất của tôi ở nước Anh này cũng vừa lìa đời vào mùa hè 2003 vừa qua. Thế là thầy trò lại từ giã biển khơi, cùng nhau ngậm ngùi ngâm hai câu thơ bất hủ Hải Quân ai cũng biết khi vừa bước chân vào cổng Bạch Đằng 2 :

Ôi biển cả giờ đây ta đã rõ
Mộng hải hồ giết chết cuộc đời ta!

Chuyện đòi là thế, vắt chanh bỏ vỏ, bổn củ soạn lại....giặc hết rồi mưu thần bị hại, thỏ hết rồi mạng chó đi đong... thế thôi. Khi các con chí đã tỏ đường đi lối về thì đừng hòng có chuyện... chí ơi thương lấy rận cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một tàu... nữa... mẹ hiền đảng sẻ trở thành "mẹ mìn" đảng ngay. Cốt ngụy vẩn hoàn cốt ngụy....phe ta chỉ có chỗ đứng trong tù mà thôi... anh bạn Hải Quân duy nhất của tôi ở đây không tránh được chuyện đó. Hú vía vì không có tên trong án lệnh, không phải đảng ta tốt bụng gì đâu, mà là vì... thủ trưởng mơi cũng cần người cũ kèm về cho chắc ăn nên anh mơi được về đất liền... ở tù! Về bến, anh được cấp giấy trả về địa phương trình diện... học tập cảu tạo để thích ứng với xã hội mới! Đi tù muộn, lở khóa học với bạn bè cùng cấp, bị thẩy vô tù chung với đám tệ nạn xã hội, đầu trộm đuôi cướp, uất hận, bất khuất, hiểu đảng hơn ai hết, chịu không nổi, chết vinh hơn sống nhục, trong lúc ra bãi vụt bùn đen, lơi dụng mưa gió trở trời, anh giựt súng công an bò vàng quẳng xuống nước sâu rồi nhảy xuống kinh rạch lội ra sông cái thoát thân. Trong chốc lác biến thành thằng tù vượt ngục nguy hiểm, bị bắt lại kể như hết sống...tử hình bắn bỏ ngay... chỉ còn con đường duy nhất sống là vượt biên mà thôi...phúc đức bẩy mươi đời, anh thoát được tù trong lẩn tù ngoài... hai thằng đồng cảnh ngộ gặp nhau trong trại tị nạn, nằm kể nhau nghe chuyện sóng gió đời mình... hồi hộp, đứng tim, bể lồng ngực....giựt súng công an vượt ngục, chiếm tàu hải tặc Thái Lan vượt biên... kể lại mà chính mình cũng còn sợ hãi, rùng mình, trùm mền che dấu cơn rung ... nếu lở thua nữa thì sao?!... hai thằng không dám nghỉ tới chuyện đó!...tình thế gì sao quá khắc nghiệt phũ phàng... chỉ được thành chớ không được bại ... " hàng chết chống sống" chớ không có chuyện "hàng sống chống chết" như xưa nữa!...thương hại và tội nghiệp cho mình quá... đoạn trường ai có qua cầu mơi hay!!!

Đảng láu cá vắt chanh bỏ vỏ, qua cầu rút ván, hỏi han cửa trước bỏ tù cửa sau vậy đó mà đêm đêm họp tổ cũng lải nhải: tuyệt đối tin tưởng vào đường lối chánh sách của đảng và nhà nước, quyết tâm học tập tốt, lao động tốt để trở thành con người mới XHCN ngõ hầu sớm được trở về đoàn tụ với gia đình... như câu kinh nhật tụng mới yên tâm ngồi đồng nghe người khác tụng tiếp! Mà thật vậy, đảng giữ chìa khóa tù, không tin vào đảng thì tin vào ai để mở cửa tù thả mình ra đây.! Đi làm cầu tiêu cũng đem chánh sách "mười ngày ăn" của đảng ra thảo luận một hồi lâu mới bắt tay vào việc đào hó xí cho đúng độ sâu... "mười ngày ỉa" mà thôi!. Đến lúc bị quản giáo kiểm tra chê làm thế chóng đầy, bắt đào lại, phải sâu quá đầu người mới đúng tiêu chuẩn cũng không dám đánh mất niềm tin mười ngày... Có người bông đùa đưa ra đề nghị... giả dụ như tụi mình có hai chọn lựa... một là ở đây lâu nhanh gì không cần biết, khi nào cầu đầy thì đương nhiên được về, hai là như hiện tại trông vào chánh sách như mới vào tới giờ....ai chịu điều một dơ tay lên....Cả đám không ai chịu đưa tay lên cả....sợ ở lâu... còn cười ồ nói: ngu sao chọn điều đó... ăn ít lấy đâu ra nhiều...biết chừng nào mới đầy... binh đường học tập tốt, lao động tốt theo đường bác đi coi bộ chắc ăn hơn. Thấy không ai hưởng ứng, anh lại dụ dỗ... cao lắm ba tháng quân trường mồ hôi đổ là đầy liền chớ có là bao mà không chịu dơ tay để biết chắc có ngày về thì lại bị cả đám sửa lưng ... đừng dại dột ăn mắm ăn muối nói bậy bạ qua chữ tháng làm gì, sài nhỏ nhỏ vậy thôi... đếm từng ngày lẻ tẻ cũng mệt nghỉ rồi.... vung tay quá trán xài lớn như thế chịu sao nổi! Thế mà sau cùng đơn vị ngày tháng quá nhỏ không hợp thời hợp thế nữa phải chuyển sang đơn vị năm để tính sổ đoạn trường cho gọn... Hùng sửa nhà mình chơi sang không sài đơn vị chục mười hai con giáp mà là chục mười ba ổi xá lỵ Bắc Mỹ Thuận mối khiếp, bị ngâm lâu quá... sủa cũng chịu không nổi... chua luôn... thằng con bây giờ là "Hùng da ua" chớ không còn là Hùng sửa ba bi lắc nữa.

Hoàng Quốc Việt